Camba. Ano 1970. Na nosa casa había arredor de vinte vacas.
Un día do mes de Santa Mariña fomos segar á herba a Garcianas e votamos as vacas a comer cara a Corga da Mariña. Chegou o mediodía, apretou a calor, e as vacas viñéronse para o pobo. E nos detrás delas. Cando chegamos metémolas ó curral. ¡Pero faltaba unha!. Faltaba a Cereixa.
Non nos paramos a comer. Bebemos un trago de auga. Collemos un cacho de pan e unha tallada de carne e marchamos a buscala. A Cereixa era unha vaca moi boa, e que sempre guiaba moi ben; non era nada atolondrada; e nunca facía parvadas; non era depresiva nin nuerótica; tiña sempre un comportamento normal e predecible; así que ... se se quedara soia no monte era porque tiña unha razón de peso. A Cereixa andaba para parir. Estaba claro: se quedara no monte era porque se puxera de parto.
Chegamos a Garcianas, cruzamos o regueiro, e collemos o camiño cara a Corga da Mariña. E xa nos topamos coa Cereixa, que viña andando pouco a pouco, ¡ que traía canda ela, ¡andando!, o seu becerriño acabado de nacer!!!. Alucinante: ás poucas horas de nacer o becerriño xa camiñaba. Era un día 21 de xullo. Mediodía. Con un sol de xusticia.
¿Becerriño?. Non. Cando chegamos cerca vimos que non era un becerriño.... ¡Era unha becerriña, porque era femia!.
A Cereixa parira soia, no medio do monte. Ela soia lambeu a sua becerriña e colocouna para que mamase o primeiro calostro. E cando o animaliño se foi adaptando a este mundo ensinouno a camiñar. Todo eso en duas ou tres horas.
Pero a becerriña camiñaba moi despacio. E faltaban arredor de tres kilómetros para chegar ó pobo. A ise paso íamos tardar varias horas en chegar.
Nos, -meu hirmau e máis eu-, levábamos un burriño. Meu hirmau púxo a becerriña encima do burro, e logo púxose il a cabalo, e botou a andar. Dediante ía o burro con meu hirmau e ca becerriña acabalo del. Detrás ía a Cereixa. E detrás de todo eu, cerrando o desfile.
Chegamos a Camba en pouco mais de media hora. Metemos a vaca e a becerra no curral. Démoslle á Cereixa un balde de auga quente con fariña e botámoslle unha mada de herba boa, da máis fina, da das Embelgas do Grameleiro, da que gardábamos na palleira da Madriña para estas ocasións. Botámoslle tamén de comer ó burriño. E deixámolos a todos tranquilos, para que descansasen un pouco.
E logo subimos á casa, para xantar. Xa pasaba das cinco da tarde. Comemos patacas cocidas con ovos fritos. E detrás unha taza de caldo. E prestounos o xantar.
A Cereixa botou un día no curral. Pero ó segundo día xa foi coas outras vacas para o monte.
E quince días despois de parir xa a xunguimos coa Macarena. Era o día da acarrexa e facían falta todas as xugadas. Ainda que procuramos non esforzala, tendo conta de non cargar moito os carros que tiñan que carrexar a Cereixa e a Macarena. E cando se acercaba o mediodía soltámola para que non lle fixese mal a calor.
A Cereixa daba moito leite e a súa becerriña mamaba canto quería. E por eso medraba que daba gloria vela. E ademáis era loira e moi fermosa. Noso pai namorouse dela e dixo: "esta ímola criar".
No mes de decembro caeu unha nevada moi grande. E as vacas botaron máis de vinte días sin sair do curral.
O primeiro día que poideron sair facía moi bo día, e como a becerriña xa tiña cinco meses, noso pai quixo sacala tamén a ela por primerira vez ó monte. Sabíamos que ese día as vacas ían pelexar entre elas, porque sempre o facían cando botaban máis dunha semana sin sair do curral por mor do mal tempo. Así que levámolas para a Preiriña, porque alí o terreno era llano e non había peligro aínda que pelexasen.
Botámos as vacas ó monte á media mañá. E levámolas en fila, sin deixalas pelexar polo camiño. De última ía a becerriña, á que o noso pai bautizou co nome de Rubia.
Cando chegamos ó alto do poulón da Preiriña deixamos xuntar as vacas. E botáronse a pelexar unhas coas outras. Enganchábanse cos cornos, de duas en duas, e veña a gurrar unha contra a outra. A que tiña máis forza, ou a que tiña a cabeza máis dura, ou ás veces a que tiña máis raza, acababa podendo coa compañeira. E a que perdía escapaba. Pelexaron todas con todas. E establéceuse entre elas unha perfecta xerarquía. Cada unha sabía con cales podía e cales podían con ela. E esta xerarquía respetouse sagradamente durante un ano enteiro, hasta que volveu a neve e volveron botar dez días no curral, e volveron a pelexar para esprementar as súas forzas para establecer unha nova xerarquí entre elas.
A Cereixa, como adoitaba a facer tódolos anos, pudo con todas. E quedou de mandamáis do rebaño. E a Rubia non participou nas pelexas. Estuvo mirando. Aprendendo as normas do grupo.
Cando remataron as pelexas as vacas puxéronse a comer. E a Rubia probou tamén os seus primeiros bocados de herba no monte. E deuse conta de que a herba comida no monte sabía moito máis rica. E sentiuse inmensamente feliz.
Foi pasando o tempo. E a Rubia pasou de becerriña a becerra, e logo a novela, e logo a vaca. Con dous anos xa a xunguimos coa súa mai. E aprendeu a levar o carro. E a tirar da tamoncela. E a agradar. E pouco despois aprendeu a arar. Era moi docil. Ela e máis a súa mai facían unha moi boa xugada: tiñan moita forza, e ademáis eran moi mansas. Cando levaban o carro podíaselles deixar a dianteira e tanguelas detrás sin ningún problema. E cando se trataban de arar eran tan ben guiadas que hasta un rapaz era capaz de arar con elas: tiraban do arado mansamente, facían o rego dereito, e cando chegaban ó final daban a volta obedecendo relixiosamente tódalas ordenes que lle daba a persoa que andaba detrás do arado.
Pouco despois de cumplir os dous anos a Rubia anduvo ó boi e quedou preñada. Non tuvo mareos nos primeiros meses. Non lle fixemos ecografías. Non a puxemos a réxime. Nin lle quitamos o azúcar. Nada. Ningún cuidado especial. Levou unha vida totalmente normal durante todo o embarazo, e despois de nove meses, cando tocaba, unha noite empezou a ornear no curral, e cando baixamos, xa estaba parindo. Trouxo unha becerriña moi fermosa, tan rubia como ela, que noso pai tamén quixo criar. E á que, meses despois, lle puxemos o nome de Garbosa.
Estando a Rubia parida de catro meses, cuadroume a min de ir coas vacas para a tapada de Garcianas, de a todo o día. Cando subía por onda o curral da Costa, unha vaca chamada Redonda, que era unha das máis pícaras que tiñamos, escapóuseme pola aira do Tenasio, para ir a comer ás berzas da horta do Sergio. Pousei o zurrón da merenda na escaleira do curral da Costa e fun correndo detrás da Redonda. Dinlle unha pequena malleira e trouxena outra vez para o camiño e seguin con todas para Garcianas.
Estando en Garcianas, cando chegou a hora, decateime de que non tiña o zurrón da merenda, que me quedara esquecido na escaleira do curral da Costa. E como o pobo estaba lonxe e non podía deixar as vacas soias ... púxenme a cavilar cómo podería facer para pasar o día enteiro sin ter qué comer. ... Pensei en comer moras ou arandos. Pero os arandos aínda estaban verdes. E moras case que non había ningunha, porque a tapada de Garcianas está a mil catrocentros metros de altura, en plena serra, e por eso alí non se dan as silvas.
Aquela tarde estábaseme facendo máis larga que un día sin pan, -nunca millor dito-. Pero como Deus apreta pero non afoga, resultou que, estando eu sentado nunha peneda, acercouseme a Rubia e púxose a mirar para min. Miroume ós ollos. E notou que algo me pasaba. E pareceulle que eu podía ter fame. E coa súa cabeza acenoume cara o seu ubre. Así duas ou tres veces. Hasta que a min se me encendeu de repente unha luz no cerne do meu famento cerebro.
Acerqueime á Rubia e empecei a munguila directamente cara a miña boca. Ela estuvo quietiña hasta que eu me fartei co seu leite. Sóupome a gloria.
Así matei a fame e pasei o resto da tarde feliz, xogando a buscar niños de paxaros nas uceiras da ladeira, e a facer casiñas de xoguete con pedras pequenas. As vacas comeron hasta fartarse. E cando o sol se puxo volvemos todos xuntos, elas e mais eu, para o pobo.
Dende aquel día a Rubia e mais eu fomos sempre moi amigos. Eu sempre a trataba con moito mimo e cariño. E ela era sempre moi buena e obediente. Eu faláballe no meu idioma. Ela falábame no dela. Pero sempre nos entendíamos.
(Juan, 05-01-2005)
A Paloma (branca) e a Rubia (a da dereita,rubia), xunguidas, co arado, moi cansas, chegando á casa, despois de sacar unha boa xeira.
Rubia e Paloma, xunguidas, apostas a un carro de herba. Están na porta da palleira da Costa. A Paloma está enfadada e non ten ganas de que lle saquen fotos nese momento. A Rubia está tranquila.
"O que converte a vida nunha bendición non é facer o que nos gusta, senón que nos guste o que facemos" (GOETHE)
"No me resigno a que, cuando yo muera, siga el mundo como si yo no hubiera vivido" (Pedro Arrupe)
Engadir galicias.com a Favoritos
Benvid@, estás na túa casa